روز چهارشنبه پنجم 5 مرداد 1401 اجلاس معاونین و مدیران بین‌الملل دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و سازمان‌های وابسته با رویکرد مرجعیت علمی و بین‌المللی سازی در عرصه تحقیقات و فناوری به همت وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی  و به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد. آقای دکتر افشین زرقی معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه، خانم دکتر کیاندخت قناتی مدیر امور آموزشی و پژوهشی معاونت بین الملل، اقایان دکتر فرشاد اخوتیان مدیر توسعه روابط بین الملل و مهندس امامی زاده معاون اجرایی معاونت بین الملل ، خانمها ملینا وطن پرور رئیس گروه توسعه روابط بین المللی دانشگاهی و مهندس پگاه عسگری مسئول فناوری اطلاعات معاونت بین الملل  از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این اجلاس شرکت داشتند .

دکتر بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دکتر حسین قناعتی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران، دکتر زهره اللهیان، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، دکتر محمدحسین نیکنام، دستیار ویژه وزیر و مدیرکل همکاری‌های بین‌الملل وزارت بهداشت، دکتر یونس پناهی، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، دکتر محمدحسین آیتی و دکتر اکبر فتوحی، معاونان بین‌الملل و تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر امیر امیرخانی، معاون مدیرکل همکاری‌های بین‌الملل وزارت بهداشت ، جمعی از مدیران و معاونان حوزه بین‌الملل سایر دانشگاهها در این رویداد حضور داشتند.

در ابتدای جلسه مقامات مسئول حراستی و اطلاعاتی مدعو در جلسه، ملاحظاتی از زمینه های امن گسترش مبادلات علمی با موسسات خارجی و ضرورت دقت در بحث های ارتباطی و روابط بین الملل و پروتکل های مربوطه ارایه نمودند.

اجلاس معاونین و مدیران بین‌الملل دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و سازمان‌های وابسته با محوریت چهار پنل تخصصی به انتقال دانش و تجارب موفق در جذب گرنت و مشارکت در پروژه‌های بین‌المللی، انتشار مجلات، کتب و مقالات بین‌المللی، تجارب شرکت‌های دانش‌بنیان در همکاری‌های بین‌المللی و تجارب موفق در ساختارها و رویدادهای بین‌المللی برنامه ریزی شده بود که دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در اداره پنل ها نقش آفرینی ارزشمندی داشت . اولین پنل با ایراد سخنرانی آقای دکتر زرقی معاون تحقیقات و فناوری این دانشگاه آغاز شد .

دکتر زرقی با بیان اینکه از  5180 مقاله چاپ شده سال گذشته اعضاء هیئت علمی و محققین دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی حدود 1700 مقاله مشترک با کشورهای خارجی بوده  کلام خود را درخصوص بین المللی سازی در عرصه تحقیقات شروع و از تجارب موفق دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  در این حوزه گفت. در حوزه حمایتهای مالی و طرح های تحقیقاتی مشترک با طرف های خارجی (گرنت ) بر نقش نظارتی، حمایتی و هدایتی معاونت های تحقیقات و فناوری و بین الملل دانشگاه تاکید و فرایند یکی از گرنتهای اخیر دانشگاه در حوزه غذا را جهت بهره و الگوبرداری حضار در سایر دانشگاههای علوم پزشکی کشور در جلسه تشریح نمود.وی گفت :در زمینه غذا دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به لحاظ فعالیتهای ارزشمند انستیو تحقیقات غذا و صنایع غذایی کشور جنبه مرجعیت دارد و از طرف دیگر قطب غذا در دنیا ، واخنینگن هلند است، رئیس دانشگاه در معیت دو معاون تحقیقات و فناوری و بین الملل به کشور هلند عزیمت و ضمن بازدید از دانشگاه واخنینگن و انجام نشستهای تخصصی با طرفهای هلندی موفق به امضاء تفاهم نامه  می شود. دیدار برگشت تنظیم و در ایران با  هیئت هلندی  نقشه راه نهایی و دو گرنت ذیل آن تعریف و توافق گردید و دو طرح تحقیقاتی مشترک  "تقلبات زعفران " و "روش بررسی آلاینده ها در مواد غذایی" نگارش شد . چند دانشجوی مقطع تکمیلی جهت پروژه پایان مقطع PhD  از امکانات طرفین بهره برداری نمودند و دو گرنت از طرف هلندی اخذ گردید . در این فرایند گرنت توسط فرد شکل گرفت و با دانشگاه قوام یافت و با MOUحمایت پیش برده شد. در این مورد کنسرسیومی فی مابین دانسگاه ، وزارت متبوع ریاست جمهوری و دانشگاه واخنینگن شکل گرفت .

دکتر زرقی در ادامه به نوع دیگری از گرنتها که از دانشگاه  و از MOUشروع می شود و نه از فرد نیز اشاره نمود و به عنوان مثال بارز به گرنتهای آموشی اتاق همکاری های علمی پزشکی دانشگاه ی ایران و فرانسه دانشگاه شهید بهشتی اشاره کرد و گفت اتاق مذکور تا کنون 40 فرصت آموزشی مشاهده گری یک هفته ای در کشور فرانسه را از محل تفاهم نامه های فی مابین دانشگاه با طرف فرانسه فراهم آورده که با توجه به نقش کشوری اتاق مذکور در طرح آمایش بین المللی دانشگاه های علوم پزشکی بیش از نیمی از گرنت مذکور را با هماهنگی و نقش نظارتی وزارت متبوع فی مابین دانشگاههایی کشور توزیع نموده است .  در ادامه ایشان به چالش های کوجود در فرایند اخ گرنت اعم ازمحدودیت های موجود در فرایند انتقال پول اشاره و از  آقای دکتر عبدا... کریمی عضو هیئت علمی این دانشگاه  و رئیس مرکز تحقیقات عفونی اطفال این دانشگاه دعوت به به انتقال تجارب در حوزه گرنت نمود .دکتر کریمی نکات ارزنده ای در حوزه قاعده ها، تجارب و چالش ها بر اساس تجارب خود در تعاملات بین المللی اعم از طرح تحقیقاتی مشترک و اخذ گرنت ارایه نمودند.

در پنل های دیگر آقای دکتر علی دباغ عضو هیئت علمی دانشگاه و رئیس مرکز تحقیقات بیهوشی دانشگاه به انتقال تجارب ارزشمند دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در حوزه انتشارات بین المللی پرداختند و سپس سخنان و ارشادات مقامات در حوزه بین الملل به شرح ذیل ادامه یافت.

ارتقای دیپلماسی سلامت با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: در برخی جوامع شناخت صحیحی از جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد و دشمنان با امپراتوری رسانه‌ای خود علیه کشورمان تبلیغات می‌کنند.
دکتر عین ‌اللهی با اشاره به پیشرفت‌های چشمگیر جمهوری اسلامی ایران در حوزه سلامت، گفت: ایران دارای یکی از پیشرفته‌ترین نظام‌های سلامت به شمار می‌رود و حوزه سلامت ما از قوی‌ترین حوزه‌ها در منطقه است.

وی با تأکید بر لزوم تقویت حوزه بین‌الملل دانشگاه‌های علوم پزشکی گفت: در دانشگاه بسیاری از فعالیت‌ها می‌توانند پیوست بین‌الملل داشته باشد. همه زیرساخت‌ها در حوزه سلامت تکمیل است و نیازمند ایجاد مدیریت و سیستم هستیم.

دکتر عین‌اللهی بر لزوم آمایش در بین‌المللی سازی دانشگاه‌ها تأکید و تصریح کرد: هر منطقه از کشور دارای مزیت‌های خاص خود است و بومی‌سازی و ارتقای آموزش در بین‌المللی سازی اهمیت دارد.

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ادامه داد: وقتی از بین‌الملل سازی سخن می‌گوییم همه توجهات به سمت جذب دانشجو معطوف می‌شود در حالی که جذب دانشجو یکی از ارکان مهم بین‌المللی سازی است اما تنها رکن نیست.

دکتر عین‌اللهی با بیان اینکه باید جذب دانشجوی خارجی با برنامه و هدفمند باشد، تصریح کرد: باید به‌گونه‌ای هدف‌گذاری کنیم که یک دانشجوی خارجی پس از دوران تحصیل خود به مبلغ ایران تبدیل شود.

وی با اشاره به وضعیت کشورهای توسعه یافته در حوزه علم و فناوری گفت: باید از دانشمندان برای توسعه علمی نظام سلامت دعوت کنیم.
وزیر بهداشت با تأکید بر اینکه باید زیرساخت‌های بین‌المللی سازی ایجاد شود، گفت: با همکاری وزارت امور خارجه می‌توان از طریق سفارت‌خانه‌ها و کنسولگری‌ها دیپلماسی سلامت را توسعه داد.

دکتر عین‌اللهی با بیان اینکه هر دانشگاه باید شناسنامه سیاستی خود را ارائه کند، افزود: دانشگاه‌ها برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت ارائه دهند و دیدگاه ما این است هیچ مرزبندی بین دانشگاه‌های کشور وجود ندارد و هر دانشگاهی با توجه به امکانات می‌تواند برنامه خود را بنویسد

وی با اشاره به حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، گفت: کارهای شایسته‌ای در حوزه تولید دارو انجام شده و علاوه بر تأمین نیاز داخل باید به سمت صادرات حرکت کرد؛ چرا که تقاضای بسیاری برای استفاده از داروی ایرانی به ویژه در بازارهای منطقه وجود دارد.

دکتر عین‌اللهی خاطرنشان کرد: از همکاری بین دانشگاه‌ها به ویژه دانشگاه‌های منطقه‌ای استقبال می‌کنیم.
وزیر بهداشت با تأکید بر رعایت اصول دیپلماسی علمی افزود: باید استادان و دانشمندانمان نقش دیپلماسی علمی را به عهده گیرند؛ به این معنا که ابتکارات علمی را با عشق به آرمان‌های ملت و به انگیزه تحقق اهداف کشور دنبال کنند.

وی گفت: بحث فرهنگ از بحث بین‌المللی سازی جدا نیست و باید برای بین‌المللی سازی پیوست فرهنگی در نظر بگیریم.

حضور در عرصه‌های بین‌المللی بهترین فرصت برای معرفی دانشگاه‌ها و دستاوردهای علمی و فناوری آن‌هاست

رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز ضمن خیرمقدم به وزیر بهداشت، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی کشور، مدیرکل همکاری‌های بین‌الملل وزارت بهداشت و معاونان و مدیران بین‌الملل دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، گفت: حقیقتاً قرآن کریم پیش از آنکه جهانی‌شدن توسط کشورهای غربی مطرح شود، به این مقوله مهم پرداخته است. چنانچه در آیه شریفه‌ای از سوره حجرات آمده است که ای مردم ما همه شما را نخست از مرد و زنی آفریدیم و آنگاه شعبه‌های بسیار و فرق مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید، همانا گرامی‌ترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.

دکتر قناعتی با بیان اینکه پس از پیروزی انقلاب، جمهوری اسلامی ایران دستاوردهای بزرگ و ارزشمندی در حوزه علم و فناوری داشته که باید به خوبی معرفی شوند، افزود: بسیار امیدواریم با حمایت وزارت بهداشت و مدیرکل همکاری‌های بین‌الملل بتوانیم در مسیر معرفی و شناساندن این دستاوردها و محصولات و تجهیزات حوزه علوم پزشکی در داخل و خارج از کشور جهش بزرگی را تجربه کنیم

  وی با اشاره به برخی از محصولات و تجهیزات تولید شده توسط دانشگاه علوم پزشکی تهران چون دستگاه رهیاب عصبی(Neuronavigator)، ربات جراح و اختراعات ثبت شده محققان در اداره ثبت اختراع و نشان تجاری آمریکا(USPTO)، بیان داشت: بسیاری از شرکت‌ها و مؤسسات خارج از کشور حاضرند میلیون‌ها دلار برای دست یافتن به این اختراعات، هزینه کنند. بنابراین باید از شرایط و فرصت‌های مختلف برای نمایش و معرفی این توانمندی‌ها استفاده کنیم.

 ایشان بر اهمیت حضور پررنگ‌تر دانشگاه‌های علوم پزشکی در عرصه‌های بین‌المللی تأکید کرد و بیان داشت: کشورهایی که از لحاظ علمی با ایران برابری می‌کنند امروز نقش بسیار مهمی در هیأت رئیسه و برگزاری و اجرای کنگره‌های بین‌المللی دارند و این موضوعی است که باید توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی و اساتید صاحب‌نظر و شناخته شده آن‌ها مورد توجه قرار گیرد.

   دکتر قناعتی سپس به تشریح برخی از موفقیت‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران در حوزه بین‌الملل  اعم از تحصیل  یک هزار و 371 دانشجو از 50 دانشجوی خارجی ،رتبه نخست آموزش بالینی علوم پزشکی به دانشجویان خارجی ، راه‌اندازی شعبه بین‌الملل دانشگاه مذکور در عراق (دانشگاه سبطین) و تلاش دانشگاه مذکور به سیاست‌گذاری در سلامت و نظام شبکه در کشور مذکور و برنامه انتقال سیستم احیاء و طرح‌های دارویی به عراق پرداخت.

در ادامه دکتر آیتی معاون بین‌الملل دانشگاه همچنین به معرفی اجمالی معاونت بین‌الملل و پردیس بین‌الملل دانشگاه و واحدهای زیرمجموعه آن‌ها پرداخت.
وی با بیان اینکه همکاری‌های بین‌المللی، تبادل اساتید و دانشجویان، برگزاری برنامه‌های آموزشی و اجرای پروژه‌های پژوهشی مشترک با دانشگاه‌ها و مراکز علمی خارج از کشور توسط معاونت بین‌الملل دانشگاه علوم پزشکی تهران در حال پیگیری و اجرا است، گفت: هم‌اکنون با بیش از یکصد استاد بین‌المللی تحت عناوین استاد مدعو و وابسته مشغول به همکاری هستیم.

دکتر آیتی از فعالیت 22 میز و 4 اتاق همکاری علمی دانشگاه با دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشورهای مختلف خبر داد و بیان داشت: مسئولان این میزها و اعضای اتاق فکر آن‌ها همگی از اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران هستند.

معاون بین‌الملل دانشگاه همچنین توضیحاتی در خصوص همکاری با دانشگاه‌های تهران، صنعتی شریف، امیرکبیر و علوم پزشکی ایران در قالب کنسرسیوم پنج دانشگاه برتر ایرانی ارائه کرد.

وی همچنین به پذیرش حدود 700 متقاضی بین‌المللی طی سال جاری اشاره کرد و گفت: واحد امور کنسولی معاونت بین‌الملل دانشگاه نیز مشغول ارائه خدمات به دانشجویان خارجی است که ضرورت حمایت بیشتر برای حل مسائل مربوط به تأخیر در صدور روادید دانشجویی احساس می‌شود.
دکتر آیتی با تأکید بر ارزآوری اقتصادی جذب دانشجویان بین‌المللی برای دانشگاه طی سال‌های اخیر، گفت: در سال 1400 حدود 4 میلیون دلار درآمد ارزی از محل جذب دانشجویان خارجی به دست آمد.

وی با اشاره به راه‌اندازی شعبه بین‌الملل دانشگاه در عراق و بازدید وزیر بهداشت از این مجموعه تصریح کرد: دانشگاه سبطین با چشم‌اندازHealth Promoting University فعالیت خواهد کرد و در مسیر ارتقای سلامت مردم منطقه گام برمی‌دارد.

اولویت وزارت بهداشت در همکاری‌های بین‌الملل، کشورهای همسایه است

سپس مدیرکل همکاری‌های بین‌الملل وزارت بهداشت با اشاره به اهمیت بین‌المللی سازی حوزه پژوهش و فناوری، گفت: ارتباطات بین‌المللی از اولویت‌های نظام جمهوری اسلامی است. مقام معظم رهبری بر سیاست همکاری با دیگر کشورها به ویژه کشورهای همسایه تأکید دارند و رئیس‌جمهور و وزیر بهداشت نیز ارتقای همه‌جانبه تعاملات و همکاری‌های بین‌المللی را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

دکتر نیکنام تصریح کرد: نظام سلامت ما به علت برخورداری از ظرفیت‌های قابل توجه، هم درس‌های آموختنی بسیاری برای جهان دارد و هم می‌تواند تجربیات بین‌المللی را بومی‌سازی کند.

وی با بیان اینکه برای ساختارمند کردن این تلاش‌ها، ارتباطاتمان را با حوزه‌های بین‌الملل دانشگاه‌ها ساماندهی کرده‌ایم، اظهار داشت: در این راستا علاوه بر برگزاری جلسات با معاونان و مدیران بین‌الملل در دانشگاه‌ها، در نشست هیأت رئیسه این مجموعه‌ها نیز حضور و اهداف و سیاست‌های مورد نظر تشریح شده است.
دکتر نیکنام ارتباط با آژانس‌های بین‌المللی سلامت‌محور را بخشی دیگر از فعالیت‌های این اداره کل دانست و بیان داشت: این در حالی است که توسعه تعاملات با کشورهای مختلف به صورت مستقیم و یا از طریق سفرا مورد توجه قرار دارد.

وی به همکاری بسیار خوب این اداره کل با معاونت‌های مختلف وزارت بهداشت اشاره کرد و گفت: همچنین در راستای پیشبرد اهداف و برنامه‌های بین‌الملل، ارتباط نزدیکی نیز با وزارت امور خارجه برقرار شده است.

مدیرکل همکاری‌های بین‌الملل وزارت بهداشت تصریح کرد: اولویت ما در حوزه همکاری‌های بین‌الملل وزارت بهداشت تعامل با کشورهای همسایه به علت تأثیرپذیری از وضعیت سلامت آنهاست و با این رویکرد هفته آینده نشستی با حضور وزرای افغانستان، پاکستان و عراق برگزار خواهیم کرد.

وی با اشاره به تأکید وزیر بهداشت بر برگزاری نشست‌های علمی منطقه‌ای و بین‌المللی به منظور تحقق مرجعیت علمی، گفت: برنامه ریزی در این راستا آغاز و نقش اصلی برعهده دانشگاه‌های علوم پزشکی خواهد بود.

دکتر نیکنام همچینن بر ضرورت انجام هماهنگی لازم میان دانشگاه‌ها و وزارت بهداشت در فعالیت‌های بین‌المللی تأکید کرد.
دکتر خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی نیز به عنوان دیگر سخنران این اجلاس علم و فناوری را یکی از مؤلفه‌های قدرت دانست که کشورها با تکیه بر آن قدرت خود را به دیگران نشان می‌دهند.

وی با اشاره به اینکه کشور ما در حوزه‌ها پزشکی، تولید تجهیزات پزشکی و دانش هسته‌ای از کشورهای بیگانه بی‌نیاز شده است، اظهار داشت: اگر در حوزه دانش هسته‌ای پیشرفت نکرده بودیم مطمئن باشید قدرت‌های جهانی با ما مذاکره نمی‌کردند.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی افزود: ما در علم و فناوری پیشرفت‌های زیادی داشته‌ایم اما هنوز تلاش‌ها کافی نیست ضمن اینکه ساختارهای لازم چون اسناد بالادستی نیز وجود دارد پس برای انتقال دانش باید فعال‌تر عمل کنیم.

دکتر خرازی برگزاری نمایشگاه‌ها، اهدای تجهیزات تولید ایران توسط مقامات سیاسی، توسعه صنعت گردشگری پزشکی کشور و تربیت خبرنگاران علمی در حوزه‌های مختلف را راهکارهایی برای نمایش پیشرفت‌های علم و فناوری کشور و انتقال دانش عنوان و خاطرنشان کرد: در این راستا لزوم توجه به تربیت دانشجویان به عنوان دوستداران و مبلغان ایران احساس می‌شود ضمن اینکه رسیدگی هر چه بیشتر به وضعیت دانشجویان بین‌الملل ضروری به نظر می‌رسد.

لزوم رفع شکاف میان دیپلماسی سیاسی و دیپلماسی علمی کشور

در ادامه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز با تأکید بر اینکه دیپلماسی علمی و دیپلماسی سلامت باید از اولویت‌های سیاست‌های خارجی کشور باشد، افزود: ما در زمینه‌های دانش پزشکی، دارو، تجهیزات پزشکی، شرکت‌های دانش‌بنیان و واکسن‌ها ظرفیت خوبی داریم اما هنوز در حوزه وزارت امور خارجه دیده نشده است.
دکتر الهیان با اشاره به شکاف میان دیپلماسی سیاسی و دیپلماسی علمی در کشور، تصریح کرد: هنوز با بسیاری از کشورهایی که به لحاظ سیاسی ارتباط نزدیکی داریم، در حوزه دیپلماسی علمی و سلامت ورود نکرده‌ایم و باید برای این شکاف راه‌حلی پیدا کنیم.

وی همچنین بر ضرورت تدوین دستورالعمل تعاملات علمی بین‌المللی توسط وزارت بهداشت با رویکرد صیانت از فضای علمی کشور تأکید کرد.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت نیز گفت: این معاونت معتقد بر دیپلماسی سلامت است و بر توسعه و حمایت از فرصت‌ها و پژوهش‌های بین‌المللی برای رفع نیازهای کشور در این حوزه تأکید دارد.

دکتر پناهی تصریح کرد: در این مسیر فرصت خوبی برای همکاری با سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی وجود دارد که البته این همکاری‌ها باید بر اساس برنامه مدون انجام شود.
وی با اشاره به ظرفیت بزرگ اساتید و دانشجویانی که برای ادامه تحصیل به کشورهای دیگر سفر می‌کنند، افزود: با همکاری اداره کل همکاری‌های بین‌الملل وزارت بهداشت درصدد برنامه‌ای برای استفاده از این ظرفیت‌ها هستیم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت بر ضرورت توجه به شرکت‌های دانش‌بنیان تأکید کرد و بیان داشت: با توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان، فرصت‌های رشد خارج از بازار داخلی افزایش می‌یابد.

در حد فاصل برگزاری پنل ها و ایراد سخنرانی مقامات اجرایی ، معاونان بین‌الملل دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، کرمان، کرمانشاه، مشهد و کردستان به ارائه گزارشی از دستاوردهای مجموعه‌های خود پرداختند.

در حاشیه این اجلاس واحدهای بین الملل دانشگاه در قالب پوستر با الگویی مشخص خلاصه ای از فعالیتهای پنج ساله خود را به نمایش گذاشتند که در نمایشگاه به رویت مقام عالی وزارت و سایر مدعوین و شرکت کنندگان رسید  (برای دیدن پوستر کلیلک کنید) .